Op vrijdag 31 oktober vond in de bijruimte van de H. Antoniuskathedraal in Breda een Antoniusacademie plaats over de sociale werkvoorziening. Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Onder de Participatiewet vallen alle mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Met de Participatiewet wil de overheid meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk krijgen.
Gevolgen voor de sociale werkvoorziening
De Participatiewet heeft grote gevolgen voor de sociale werkvoorziening. De nieuwe wet vervangt de Wet sociale werkvoorziening (WSW) vanaf 1 januari 2015. Er kunnen dan geen nieuwe mensen meer instromen in een baan bij een sociale werkvoorziening (voor mensen die een dienstverband hebben bij een sociale werkvoorziening, verandert er niets).
Gemeenten worden verantwoordelijk voor de reïntegratie van mensen die nog kunnen werken, maar daarbij wel ondersteuning nodig hebben. Werkgevers hebben met de overheid afgesproken extra banen te scheppen voor mensen met een arbeidsbeperking. Het gaat zowel om beschutte banen als om niet-beschutte banen. De overheid gaat zelf ook extra banen scheppen.
Deelnemers Antoniusacademie
Tijdens de Antoniusacademie spraken diverse betrokkenen over de situatie die ontstaat. Deelnemers aan het gesprek waren: Egbert Lichtenberg, algemeen directeur van de sociale werkvoorziening WAVA/!GO (regio Oosterhout) en Embert Romme, werknemer bij WAVA!GO; Niek Iversen, regiomanager UWV West Brabant en Zeeland, Corné Opdorp, directeur BOC-groep en werkgever van mensen met een WSW-indicatie; diaken Egbert Bornhijm vanuit de Kerk.
‘Werk is belangrijk’
De sociale werkvoorziening WAVA/!GO viert dit jaar het 60-jarige jubileum. Dit was voor werknemer Embert Romme aanleiding om voor te stellen de bisschop van Breda uit te nodigen voor een werkbezoek. Tijdens de Antoniusacademie vertelde Romme waarom hij zich begin jaren ’90 aanmeldde voor werk bij de sociale werkplaats. De doelgroep bestaat uit mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking.
“Volgens mij is de aanvaarding van de beperking het belangrijkste. Als dat eenmaal gebeurd is, ontstaat er ruimte om te gaan ontdekken wat je nog wel kunt, oftewel je talenten en capaciteiten te ontdekken en te gebruiken. Als mensen aan bijvoorbeeld de lopende band ieder hun talenten gebruiken, kan er een mooi resultaat geboekt worden.” Zelf is hij nu ook actief met het geven van Nederlandse taalles aan collega’s binnen het bedrijf. “De schellen vallen je van de ogen als je ziet wat er bij ons aan werk wordt verricht. Werk is belangrijk vanwege sociale contacten en structuur in je leven. Je weet waar je aan toe bent,” benadrukte hij. “De sociale werkvoorziening heeft zijn nut bewezen en WAVA/!GO bestaat 60 jaar,” besloot hij zijn bijdrage, “maar wat gaat er gebeuren na 2015?”
De deelnemers aan de Antoniusacademie. V.l.n.r. diaken Egbert Bornhijm, Corné Opdorp, Bob van Geffen (gespreksleiding), Egbert Lichtenberg, Niek Iversen, Embert Romme.
Mensen een plek geven op de arbeidsmarkt
De deelnemers aan het gesprek constateerden dat die onduidelijkheid groot is op dit moment voor de kwetsbare groep mensen die het betreft, zo’n 100.000 werknemers bij ruim 90 SW-bedrijven. Egbert Lichtenberg, algemeen directeur van WAVA/!GO, stipte kort de geschiedenis aan van de sociale werkvoorziening en sprak over de uitdaging waar alle betrokkenen nu voor staan. In het Sociaal Akkoord is afgesproken om 125.000 extra banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Die ambitie is er, gaf hij aan, en het bedrijfsleven voelt toenemend maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maar hij sprak ook een zorg uit, vanwege de huidige economische omstandigheden en algemene economische wetten waarmee het bedrijfsleven nu eenmaal te maken heeft. Niek Iversen, regiomanager UWV West Brabant en Zeeland, schetste de rol en de inspanningen van het UWV. “We willen er een succes van maken om mensen een plek te geven op de arbeidsmarkt,” gaf hij aan. Maar duidelijk is dat dit veel vraagt van partijen, en ook dat het moet gebeuren met verminderde financiële middelen.
Goed ondernemerschap
Corné Opdorp, directeur van BOZ-group uit Bergen op Zoom, vertelde dat het bedrijf met veel plezier werknemers inzet van de WS-groep (sociale werkvoorziening Bergen op Zoom). “Het is een kwestie van goed ondernemerschap,” gaf hij aan. “We doen dat met veel plezier, en ik zie dat ook bij andere bedrijven in de metaalbewerking. We zien ook heel veel plezier bij de mensen met een arbeidsbeperking die voor ons werken.” Hij schetste hoe deze medewerkers soms wat extra aandacht nodig hebben van leidinggevenden in de organisatie, maar ook dat het bedrijf geneigd is mensen in crisisperiodes of recessie langer aan te houden, omdat de lonen veelal wat lager liggen.
De arbeiders in de wijngaard
Diaken Egbert Bornhijm lichtte het Compendium van de Sociale leer van de Kerk toe en sprak vanuit de Bijbel over de arbeiders in de wijngaard (Matteüs 20, 1-16). De arbeiders die in de parabel later op de dag worden gehuurd, ontvangen aan het eind van de dag hetzelfde loon. “Deze Bijbeltekst brengt ons bij wat de Kerk denkt over arbeid en menselijke waardigheid. Economisch is het misschien vreemd dat mensen voor één uur werken hetzelfde loon krijgen als voor acht uur werken, maar het geeft aan dat we groter moeten denken dan enkel de economische wetten. De werkers in de parabel die later op de dag worden gehuurd, zijn waarschijnlijk minder geschikt voor het werk, maar ook zij moeten in hun onderhoud voorzien. Volgens de sociale leer van de Kerk gaat arbeid over menselijke waardigheid, over ontplooiing, een gezin kunnen onderhouden, mee kunnen doen in de samenleving, het hebben van sociale contacten. Dat is voor alle mensen gelijk.”
Antoniusacademie en werkbezoek
In een tweede ronde gingen de deelnemers met elkaar in gesprek onder leiding van bisdommedewerker Bob van Geffen. Daarna werd de bijeenkomst afgesloten met een drankje. Het bisdom van Breda organiseert regelmatig een Antoniusacademie. De Antoniusacademie over de sociale werkvoorziening wordt gecombineerd met een diaconaal werkbezoek van de bisschop eind november aan WAVA/!GO vanwege het 60-jarige jubileum.
Antoniusacademie: ronde tafel conferentie
De Antoniusacademie is een forum waar mensen uit Kerk en samenleving op uitnodiging van de bisschop van Breda bij elkaar komen om een thema uit de sociale leer van de Kerk nader uit te werken en uit te dragen. De bijeenkomsten vinden plaats in de ontmoetingsruimte van de H. Antoniuskathedraal.
De Antoniusacademie is een ronde tafel conferentie om de visies op een vraagstuk zo goed mogelijk uit te wisselen. Deelnemers worden gevraagd om vanuit hun werksfeer een statement voor te bereiden over de voorliggende vraag. De statements worden in enkele rondes bevraagd en toegelicht. Elke deelnemer brengt zo zijn of haar informatie in, en doet nieuwe informatie op.
Een boodschap voor rijk en arm
De heilige Antonius (12e-13e eeuw) is de patroonheilige van de kathedraal in Breda. De heilige Antonius had in zijn tijd veel oog voor het leven en de ontplooiingskansen van individuele armen. Hij kwam voor hen op in zijn prediking én door zijn concrete voorbeeld. Antonius had ook zorg voor rijken en machtigen, namelijk dat zij door zijn prediking op hun beurt evenzeer oog zouden krijgen voor het leven van de kleinen en hen als mens, naar Gods beeld geschapen, zouden herkennen en erkennen.
