Op maandag 29 juni nam bisschop Liesen deel aan de ‘Straattour’, een wandeling langs plekken in de stad Breda, waaraan een verhaal verbonden van de dak- en thuislozen. De Straattour is een initiatief van de dak- en thuislozen van het Annahuis, Diaconaal Centrum Breda. De bisschop liep de Straattour samen met priesters en pastoraal werk(st)ers uit Breda en omgeving.
De bisschop werd welkom geheten door Peter (56). Hij vertelde wat de Straattour is en over andere initiatieven van de dak- en thuislozen. Zoals ‘Straatrakker’, een tijdelijke opvang voor honden van daklozen, en de ‘Straatraad’ waarin dak- en thuislozen praten over zaken waar ze tegenaan lopen. De Straatraad nodigt ook instanties uit voor gesprek.
(Foto: R. Mangold)
Dorothé IJsseldijk, teamleider bij het Annahuis, vertelt dat de Straattour wordt aangeboden om de beeldvorming van dak- en thuislozen positief te beïnvloeden: “Kinderen en volwassenen hebben vaak een stereotype beeld van dak- en thuislozen. Maar als je de Straattour loopt, zie je dat dak- en thuislozen gewone mensen zijn. En dat het iedereen kan overkomen.”
Het Annahuis houdt de Straattour op aanvraag. Er zijn scholen, hulpverleners, medewerkers van de gemeente en ook parochies die de Straattour lopen met vormelingen.
(Foto: R. Mangold)
‘Het went nooit’
Als de bisschop de Straattour loopt, is het de eerste zonnige dag van wat verder een warme week zal zijn. Het is lekker om buiten te zijn en je zou bijna vergeten dat buiten leven een beproeving is. Bovendien het went nooit, vertelt Rick (29) als hij wordt gevraagd naar de eerste keer dat hij op straat sliep. Rick woont momenteel in de Doorstroomvoorziening, een van de plekken die het gezelschap langskomt en waar de dealers continu voor de deur staan. Rick somt het dagritme op: van koffie met boterham en fruit in de ochtend tot de avondmaaltijd. Hij vertelt hoe vaak je er per week kunt douchen en dat er een gebruikersrumite is voor drugs en een andere ruimte voor alcohol, waar je moet blazen voordat je je volgende biertje krijgt. Rick is nu clean en de situatie in de Doorstroomvoorziening is dus verre van ideaal. Hij is daarom ook regelmatig te vinden in het Annahuis.
(Foto: R. Mangold)
‘Daklozen zijn niet eng’
In een van de gesprekken tijdens de Straattour vertelt Erwin (52): “Veel mensen vinden daklozen eng. Ik hoop dat de Straattour die we doen het makkelijker maakt om contact te maken.” Dat lukt ook, geeft hij aan: “Kinderen die meelopen, bijvoorbeeld jullie vornelingen, zeggen dan aan het eind van de tour: ‘Het valt wel mee. Daklozen zijn gewone mensen’.”
Dorothé IJsseldijk vertelt dat er meer mannen dakloos zijn dan vrouwen. Ze schetst een beeld: “Stel dat je je baan kwijtraakt, daardoor rekeningen niet meer kunt betalen, je relatie verslechtert en niet meer houdbaar is. Dan is het vaak de man die vertrekt en de vrouw die met kinderen in het huis blijft wonen. Je verliest je adres en je inschrijving in de GBA (Gemeentelijke Basisadministratie, red.).”
(Foto: R. Mangold)
Straatbeeld
Hoewel je tijdelijk dakloos kunt zijn, Mario (50) overkwam het twee keer, kun je in een vicieuze cirkel terechtkomen, waarbij het van kwaad tot erger wordt. De gidsen van de Straattour hebben hun woordje paraat, ze kletsen en doen. Maar Miguel (41) laat zien waar hij die nacht verscholen in de struiken van het park zal slapen. En ze herkennen de man bij naam die weggekropen in een slaapzak in de zon ligt te slapen, “een Pool die geen werk meer had en niet terug wilde of kon”. Mario vertelt dat wat hem motiveert is anderen te helpen met zijn eigen ervaringen, zodat mensen niet verder afzakken.
(On)veiligheid
En (on)veiligheid is een terugkerend onderwerp tijdens de tour. Als je te veel uit het zicht bent ’s nachts, ben je onveilig. Jongeren die op stap zijn geweest kunnen je lastig vallen. Je kunt beroofd worden. En op plekken waar dealers zijn en gebruikers rondhangen voelt het onveilig. Ergens staat een container, waar iemand in lag te slapen, en die in brand werd gestoken. Elders is iemand door geweld om het leven gekomen. Zorgen dat je veilig bent dus, maar niet te zichtbaar, want dan word je weggejaagd door de politie. “Je moet eigenlijk zichtbaar onzichtbaar zijn,” vat Rick het samen. Dus bijvoorbeeld in je auto slapen, zoals Mario deed, maar zo dat niemand je ziet liggen en op een verlichte parkeerplaats.
(Foto: R. Mangold)
Hans Dirkx is scheutist en was veertig jaar als missionaris werkzaam in een niet-Europese context. In 2004 keerde hij terug en nu zet hij zich onder meer in voor de daklozen. Hij voegt zich halverwege bij de Straattour, en dan heeft zijn naam al verschillende keren geklonken. Hij ontmoet de daklozen op straat en verwijst ze door naar het Annahuis. Zijn inzet past bij de missionaris, maar hij geeft ook aan dat hij, na lange afwezigheid teruggekomen in Nederland, wat herkende in deze groep mensen: “Ze vallen er een beetje buiten.”
Hartelijk, spontaan en direct
Weer in het Annahuis vertelt de bisschop dat hij onder de indruk is van het bezoek. Het contact was hartelijk, spontaan en direct. De reactie is dat de bisschop en zijn gezelschap dat ook waren. “En Jezus was ook een zwerver toch?” roept iemand. “Hij zei in ieder geval: de vossen hebben holen en de vogels hun nesten, maar de Mensenzoon heeft niets waar Hij zijn hoofd op kan laten rusten,” reageert de bisschop (Lucas 9,57-62).
Zo ontstaan tijdens de Straattour verbindingen tussen de bezoekers en de gastheren.
Nieuwe diaconie in de nieuwe parochie
Diaconaal projectmedewerker Martijn Kurstjens bemiddelde in de contacten rond de Straattour. Hij geeft na afloop aan: “In het project ‘Nieuwe diaconie in de nieuwe parochie’ organiseren we activiteiten voor de ‘kwetsbaren’ in Breda. Door de Straattour kunnen parochies zich meer bewust worden van de situatie rondom de dak- en thuislozen.” Is die opzet geslaagd? Martijn: “Ja, door de passie en de openheid, waarmee onze gidsen hun leven hebben gedeeld, hebben de aanwezigen een beter beeld gekregen van de leefwereld van de daklozen.”
Martijn hoopt dat de gesprekken tijdens deze Straattour aanknopingspunten bieden voor nieuwe diaconale activiteiten om samen met de parochies aan te werken: “Tijdens het nagesprek kwam duidelijk naar voren dat ze zich geroepen voelen zich in te zetten voor de dak- en thuislozen.”
Zie ook in BN/De Stem
- Bisschop Liesen maakt straattour met (ex-) dak- en thuislozen in Breda
- Videobeelden op de website van BN/De Stem
Het project ‘ Nieuwe diaconie in de nieuwe parochie’ wordt financieel mede mogelijk gemaakt door Skanfonds www.skanfonds.nl
