Op de website van de Kerkprovincincie is een reactie geplaatst van mgr. Liesen naar aanleiding van een gerucht met betrekking tot de traditionele kerstliederen. Mgr. Liesen is bisschop-referent voor Liturgie en Bijbel. Lees hier de reactie van de bisschop.
‘Hun liederen vloeiend en klaar…’
Afgelopen vrijdag, 15 november, is er landelijk onrust ontstaan bij vele gelovigen over een gerucht met betrekking tot de traditionele kerstliederen. Er werd beweerd dat de Nederlandse bisschoppen het publiceren en zingen van traditionele kerstliederen zoals “Stille nacht, heilige nacht” en “De herdertjes lagen bij nachte” zouden hebben verboden. Deze bewering is onjuist en brengt veel onrust.
De oorsprong van de bewering over de vermeende bisschoppelijke “boycot” van deze kerstliederen was een redactioneel commentaar van de directeur van Berne Media Liturgie, de eerwaarde heer J. Jansen o.praem, in een uitgave van deze abdij met overzicht van liturgische liederen. Daarin schreef de heer Jansen dat de Nederlandse bisschoppen ervoor hebben gekozen om vanaf de eerste zondag van de advent (december 2013) gebruik te maken van een dwingend voorgeschreven exclusieve lijst van liederen die door de Heilige Stoel (Rome) is goedgekeurd. Jansen schreef: “Traditionals rond Kerstmis als Stille nacht, heilige nacht en De herdertjes lagen bij nachte mogen ook niet opgenomen worden enkel en alleen omdat ze niet op de ‘lijst van Rome’ staan.”
De kwestie van de kerstliederen is niet nieuw. Al in 2001 heeft de Romeinse Congregatie voor de Eredienst bepaald, dat liturgische gezangen in de volkstaal de goedkeuring nodig hebben zowel van de bisschoppenconferentie, als van de Heilige Stoel. Om deze bepaling goed in te voeren is gewerkt aan een lijst van liederen voor de liturgie en tegelijk is gezocht naar een overgangsperiode. Op verzoek van en in overleg met uitgeverij Berne hebben de Nederlandse bisschoppen zo’n overgangstijd verkregen: gedurende twee jaar konden een aantal liederen in de liturgie gebruikt worden ook al waren ze (nog) niet in de lijst opgenomen. Met Berne werd overeengekomen, dat de uitgeverij zich na het beëindigen van de overgangstijd (advent 2013) zou houden aan de kerkelijk goedgekeurde liederen. Deze overeenkomst werd onder anderen ondertekend door de heer Jansen. Voor alle duidelijkheid: de lijst van goedgekeurde liederen is nog steeds in ontwikkeling en wordt telkens met nieuwe gezangen uitgebreid; zowel theologen als musici werken hieraan mee. Traditionele kerstliederen worden ook voorgedragen.
Op 21 juni 2013 is per brief door de Beleidssector Liturgie van de Bisschoppenconferentie aan allen die betrokken zijn bij de publicatie van zondagsboekjes meegedeeld, dat deze traditionele vroomheidsliederen nu achteraan in de liturgieboekjes (zondagsmissaaltjes) kunnen worden afgedrukt. Deze brief is ook uitgegaan naar de heer Jansen.
Het is niet zo dat er voor is gekozen om vanaf advent 2013 alleen nog een exclusieve lijst van goedgekeurde liederen te gebruiken, zoals de directeur liturgische uitgaven van Berne Media beweert. Ook bijbelse gezangen en liederen vanuit liturgische bronnen van de Kerk, die niet op deze lijst voorkomen, kunnen doorgaans gebruikt worden. Evenals de evangelische broeders en zusters zingt ook de R.K. Kerk in de liturgie bij voorkeur bijbelse gezangen.
Er was een tijd waarin de liturgie gevierd werd in het Latijn en de gelovigen vertrouwd waren met de liturgische teksten. Terwijl nagenoeg alle kerkgangers de vaste gezangen van de heilige Mis konden meezingen, waren de wisselende Gregoriaanse gezangen eerder iets voor het kerkkoor. In die tijd zijn vele vroomheidsliederen ontstaan, die ook in de liturgie hun plaats kregen. Tot die liederenschat waaraan gelovigen terecht gehecht zijn, behoren ook vele kerstliederen. Ook de bisschoppen zingen ze graag en hebben op 21 juni aan Berne laten weten, dat deze liederen heel geschikt zijn om gepubliceerd te worden achterin de zondagsmissaaltjes, zodat ze met Kerstmis volop gezongen kunnen worden.
Mgr. J. Liesen, Bisschop van Breda, referent voor Liturgie en Bijbel
