De jaarlijkse VPV-dagen voor voortgezette pastorale vorming stonden op 7 november (vicariaat Breda) en 21 november (vicariaat Middelburg) in het teken van de kerkopbouw.
Bisschop Liesen sprak over richtingwijzers voor de opbouw van de geloofsgemeenschap vanuit de Schrift en de exegese. Praktisch theoloog Menco van Koningsveld ging in op de diaconie als gestalte van een levende geloofsgemeenschap. Stijn van den Bossche, verantwoordelijke voor de catechese in Vlaanderen, sprak over parochieopbouw en geloofsverdieping.
‘Kerkopbouw begint bij Christus’
“De Schrift is ons gegeven om in gesprek te komen met God en kan in die zin een richtingwijzer zijn voor parochieopbouw,” gaf de bisschop aan. Hij koos er voor om met de aanwezigen een aantal passages te delen die hij onlangs gelezen had, en daarin te zoeken naar richtingwijzers voor kerkopbouw.
Zo las de bisschop enkele hoofdstukken uit het evangelie van Johannes. Hij stond stil bij Johannes 6, waarin mensen op zoek gaan naar de man bij wie ze gemakkelijk brood kunnen krijgen (de wonderbare broodvermenigvuldiging). Maar Jezus wil niet zomaar brood uitdelen, Hij wil zichzelf laten kennen als “het brood dat uit de hemel is neergedaald” (Johannes 6, 41). Hij wil herkend worden als degene die door de Vader gezonden is, om mensen tot de Vader te brengen.
Kerkopbouw begint bij Jezus, die mensen roept, verzamelt en naar de Vader brengt. Ook in Johannes 10 (over de Goede Herder) wordt duidelijk hoe de herder (Christus) zijn schapen naar buiten leidt, opdat zij leven vinden. En uit de passage over de wijnstok en de ranken begreep de bisschop dat relaties binnen de kerkgemeenschap gedragen en gevoed worden door de band met Christus: “Hoe dicht ranken feitelijk ook bij elkaar zitten, de kortste verbinding tussen de ranken gaat altijd via de wijnstok.”
Getuigen en dienen
Menco van Koningsveld sprak over diaconie. Een levende geloofsgemeenschap wordt herkend in getuigen en dienen. De Jakobusbrief geeft aan dat geloof zonder daden dood is (Jakobus 2, 14-18). Van Koningsveld stond stil bij de encycliek ‘Caritas in veritate’ van paus Benedictus XVI. Hierin zegt deze dat er vaak over de economie wordt gesproken als over iets wetmatigs. “Maar kijk er eens naar als gedragswetenschap, zegt Benedictus, en dan is alles wat gebeurt onderhavig aan een ethisch oordeel,” aldus Van Koningsveld.
Van Koningsveld onderscheidde vier niveaus waarop mensen kunnen worden gesteund: 1) in materiële nood, 2) bij psychosociale nood, 3) door empowerment van groepen, 4) via maatschappelijke thema’s. Deze vier niveaus komen ook voor in ‘Caritas in veritate’ en hangen met elkaar samen, aldus Van Koningsveld. Denk aan iemand in de bijstand met materiële nood, die daardoor sociaal minder mee kan doen. Gezamenlijk kunnen mensen een stem ontwikkelen rond het maatschappelijke thema bijstand.
Geloofsoverdracht en vitaliteit
Stijn van den Bossche tot slot sprak over geloofsoverdracht. Hij benadrukte de verandering van een cultuurgemeenschap naar een geloofsgemeenschap: “We evolueren van christen zijn door geboorte, naar christen worden door ‘roeping’, in de ruimste zin van het woord als we persoonlijk door God worden aangesproken. We worden een kerkgemeenschap van geroepen mensen.”
“We herontdekken vandaag dat je het geloof dient te geloven. Het geloof wordt niet langer cultureel gedragen. We moeten dus leren wat initiatie is, dat je gelovig wordt door catechese en sacramenten.” Hoewel geloof niet te ‘organiseren’ is: “Je kunt een jongen en een meisje bij elkaar brengen, maar niet de liefde afdwingen. Wel ze bij elkaar brengen en hopen dat de vonk overslaat. Dat is genade.”
“Dat we niet meer als christen worden geboren, maar christen wórden, vraagt verandering. Ben bereid om te veranderen,” benadrukte Van den Bossche. En onder verwijzing naar de Franse bisschoppen: je moet het geloof niet vooronderstellen, maar vóórstellen. Vitale parochies zorgen ervoor dat het vuur brandt. Dat heeft uitstraling en daar komen mensen op af.
Middagprogramma
De middagpauze werd ingevuld met gebed en daaropvolgend de lunch. In de middag werd het programma vervolgd met diverse werkwinkels en volop uitwisseling. Onder meer naar aanleiding van een coreferaat door Jan Maasen (medewerker sectie Dienen Bisdom Rotterdam) en Els Ettes (pastoraal werkster in Roosendaal, verantwoordelijk voor de catechese). Daarnaast vonden nog twee workshops plaats waarin concreet werd ingegaan op voorbeelden van parochies die diaconie of (familie)catechese gebruiken om de parochie op te bouwen (respectievelijk Charles Horsthuis uit de Franciscus en Clara-parochie te Langeraar en Ad van Loveren en Marianne Dieleman van de Elisabethparochie in Zeeuws-Vlaanderen). Met een korte evaluatie werd de dag afgesloten.
